สฟองจ์หิน! สัตว์ที่ดูเหมือนก้อนหินแต่ว่ามีชีวิตชีวาและสามารถกรองน้ำได้อย่างน่าอัศจรรย์

สฟองจ์หิน (Spongia officinalis) เป็นสัตว์ทะเลในไฟลัม Porifera ซึ่งแปลว่า “ผู้ที่มีรูพรุน” เป็นกลุ่มสัตว์ที่ไม่มีเนื้อเยื่อหรืออวัยวะที่แท้จริง แต่มีโครงสร้างที่ซับซ้อนของเซลล์ซึ่งทำงานร่วมกันเพื่อสร้างร่างกายที่มีรูปร่างและขนาดต่าง ๆ

สฟองจ์หินมักอาศัยอยู่ในน้ำตื้นตามแนวปะการังและโขดหินในทะเลเมดิเตอร์เรเนียน, อ่าวเม็กซิโก และมหาสมุทรแอตแลนติก รูปร่างของมันคล้ายกับก้อนหินหรือ块状的เชื้อราที่ยึดติดกับพื้นผิวใต้น้ำ การ camouflage ของสฟองจ์หินนั้นยอดเยี่ยมมาก ทำให้มันสามารถหลบซ่อนตัวจากผู้ล่าได้อย่างมีประสิทธิภาพ

โครงสร้างและหน้าที่ของรูพรุน

ร่างกายของสฟองจ์หินประกอบด้วยเซลล์ที่เรียกว่า “coanocytes” ซึ่งเรียงตัวกันเป็นชั้น ๆ และเชื่อมต่อกันด้วยช่องว่างขนาดเล็กเรียกว่า “ostioles” น้ำทะเลไหลผ่าน ostioles เข้าไปในร่างกายของสฟองจ์

ภายในร่างกายสฟองจ์มีช่องขนาดใหญ่ที่เรียกว่า “spongocoel” ซึ่งเต็มไปด้วยเซลล์ชนิดพิเศษที่สามารถจับและกรองอนุภาคอาหารจากน้ำทะเล อนุภาคอาหารเหล่านี้ เช่น แบคทีเรีย, ไข่ปลา และแพลงก์ตอนจะถูกส่งไปยัง coanocytes เพื่อย่อยสลายและดูดซึม

เมื่อ coanocytes ย่อยอาหารแล้ว น้ำทะเลที่ผ่านการกรองก็ถูกขับออกจากร่างกายของสฟองจ์ผ่านช่องทางขนาดเล็กที่เรียกว่า “osculum” กระบวนการกรองน้ำนี้ทำให้สฟองจ์หินมีบทบาทสำคัญในการทำความสะอาดและรักษาสมดุลของระบบนิเวศ

การสืบพันธุ์

สฟองจ์หินสามารถสืบพันธุ์ได้ทั้งแบบ無性以及有性

การสืบพันธุ์แบบ無性:

สฟองจ์จะสร้าง “bud” หรือหน่อใหม่ที่แยกออกจากร่างกายแม่ไปตั้งอาณานิคมใหม่ การขยายพันธุ์แบบนี้เป็นวิธีที่รวดเร็วและมีประสิทธิภาพในการเพิ่มจำนวนสฟองจ์ในพื้นที่ที่มีเงื่อนไขเหมาะสม

การสืบพันธุ์แบบ有性:

สฟองจ์หินจะปล่อย “gametes” หรือเซลล์สืบพันธุ์ตัวผู้และตัวเมียลงไปในน้ำ gametes เหล่านี้จะรวมกันเพื่อสร้าง zygoite ซึ่งจะพัฒนาเป็น larvae larvae จะว่ายน้ำไปตามกระแสน้ำจนกว่าจะเจอกับพื้นผิวที่เหมาะสมแล้วจึงจะเกาะติดและเจริญเติบโตเป็นสฟองจ์ตัวใหม่

การใช้ประโยชน์

สฟองจ์หินมีความสำคัญทางเศรษฐกิจเนื่องจากถูกนำมาใช้ในอุตสาหกรรมทำความสะอาดและดูแลส่วนบุคคล

• ทำความสะอาด: สฟองจ์หินมีความทนทานและสามารถดูดซับน้ำได้ดี จึงเหมาะสำหรับใช้ในการล้างจาน, ฟอกสบู่, ทำความสะอาดพื้นผิว และขัดถู
• อุตสาหกรรมความงาม: สฟองจ์หินบางชนิดถูกนำมาใช้ในการแต่งหน้าและทาแป้ง เนื่องจากมีความนุ่มและไม่ระคายเคืองต่อผิวหนัง

การอนุรักษ์

สฟองจ์หินเป็นสัตว์ที่มีอัตราการเจริญเติบโตช้าและอายุยืน ดังนั้นการ过度ประมงจึงเป็นภัยคุกคามที่ร้ายแรงต่อประชากรของมัน

ในปัจจุบัน มีความพยายามในการอนุรักษ์สฟองจ์หินโดยการควบคุมการประมง, สร้างพื้นที่คุ้มครองทางทะเล และส่งเสริมการเพาะเลี้ยงสฟองจ์

การปกป้องและอนุรักษ์สฟองจ์หินมีความสำคัญต่อการรักษาความสมดุลของระบบนิเวศทางทะเลและให้ประโยชน์ต่อมนุษย์ในระยะยาว